"Νόμος είναι το δίκιο του καταναλωτή"
Κυριακή πρωί στον πεζόδρομο του Θησείου διάφορες νέες κυρίως, αλλά και νέοι ντυμένοι ομοιόμορφα προχωρούσαν με αργά βήματα φωνάζοντας συνθήματα. Η αστυνομία έσπευσε γρήγορα να δει τι συμβαίνει. Οι φωνές όμως των "διαδηλωτών" αφορούσαν κρέμες προσώπου, καλλυντικά, βαφές και άλλα είδη περιποίησης σε φτηνές τιμές. Γενικό αίτημα του όλου χάπενινγκ η παραφρασμένη πρόταση (εξίσου όμως συζητήσιμη) "νόμος είναι το δίκιο του εργάτη" σε "νόμος είναι το δίκιο του... καταναλωτή".
Συνηθίζεται το τελευταίο διάστημα διάφορες διαφημίσεις μεγάλων καταστημάτων και πολυεθνικών να 'χουν σημείο αναφοράς έννοιες (όπως επανάσταση, αμφισβήτηση), εικόνες (υψωμένη γροθιά, συγκρούσεις με αστυνομία), πρόσωπα (Τσε, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Λένιν κ.ά.) και πρακτικές (διαδήλωση κ.λπ.) που έχουν συνδεθεί με συλλογικούς αγώνες και κατακτήσεις. Στον μεταμοντέρνο εξάλλου κόσμο που ζούμε, τα πάντα μπορούν να γίνουν θυσία και εμπόρευμα στο βωμό του κέρδους. Τόσο στη δεκαετία του '60 όσο και του '70 κάτι παρόμοιο θα ήταν αδιανόητο. Το '80 θα θεωρούνταν κάπως τραβηγμένο, ενώ στις αρχές του '90 θα έμοιαζε με καρφωμένο μαχαίρι στην καρδιά ετοιμοθάνατου. Πλέον, μολονότι θέλουμε να πιστεύουμε πως ο κόσμος επανέρχεται στα κινήματα, είναι αλήθεια πως η κάθε κοινωνία με τις ανάλογες κρατικές αρχές και λειτουργίες της επανακτεί πλήρως οτιδήποτε προκατείχε και το οποίο χάθηκε από τις σπίθες ρήξης του προηγούμενου αιώνα. Το χαμένο έδαφος κερδίζεται όλο και περισσότερο οδηγώντας προς έναν παγκόσμιο ολοκληρωτικό καπιταλισμό, με τεράστια οικολογική καταστροφή. Σύμβολα και αξίες κατασκευασμένα από τους ίδιους τους ανθρώπους, και όχι από την επιβολή των ΜΜΕ, καταβροχθίζονται απ' την αδηφαγία του τεχνοκρατισμού ή μετατρέπονται σε μιντιακού τύπου ακίνδυνες παραστάσεις προς τέρψη του ατόμου - τηλεθεατή. Εξάλλου, στη σύγχρονη πραγματικότητα η αντικατάσταση του "πολίτη" από τον "καταναλωτή" με ό,τι αυτό συνεπάγεται, τροφοδοτεί και αναπαράγει τις εκμεταλλευτικές κι εξουσιαστικές σχέσεις. Απ' την άλλη, οι μελοδραματισμοί των χαμένων οραμάτων, το ρομαντικό πνεύμα της εποχής και η μελαγχολία των ιδεολογιών που διαψεύστηκαν αντιπροσωπεύουν με τον δικό τους τρόπο γενεές που στρογγυλοκάθησαν στην πολιτική, οικονομική, πολιτιστική και επικοινωνιακή εξουσία του καιρού μας. Οι θολές αναμνήσεις του παρελθόντος επανέρχονται στην επικαιρότητα ως πρότυπα με μουσειακό χαρακτήρα σε μαζική απεύθυνση, όχι για να εμπνεύσουν ιδανικά και αξίες αλλά για να εξυπηρετήσουν συμφέροντα πάσης φύσεως.
Μέσα στο όλο κλίμα νοσταλγίας, ιδιοποίησης, σφετερισμού συμβόλων, ασέβειας και απαξίωσης καλούμαστε να επαναφέρουμε με όρους σύγχρονους των ημερών μας προτάγματα πεταμένα στα σκοτεινά υπόγεια της Ιστορίας που κάπου- κάπου ανακαλούνται στη μνήμη μας εκ μέρους της κυρίαρχης ιδεολογίας για λόγους κερδοσκοπικούς και ψευδοανοχής στη διαφορετικότητα. Η αλήθεια βεβαίως δεν μπορεί να βρίσκεται στην απάντηση της πρωταρχικότητας της εργατικής τάξης (νόμος = δίκιο του εργάτη), αλλά αντίθετα επιδίωξη μας πρέπει να αποτελεί η κοινωνική συμμαχία της εργατικής τάξης με ενδιάμεσα στρώματα και αγρότες στην κατεύθυνση συγκρότησης ενός συνασπισμού κοινωνικών δυνάμεων με σοσιαλιστική προοπτική. Προς αυτή την πορεία έχουμε τη δυνατότητα να βγούμε από ενδεχόμενα αδιέξοδα, επιλέγοντας έτσι τον αριστερό δρόμο εγκαταλείποντας δεξιά μας τη σταλινική και σοσιαλδημοκρατική κληρονομιά.
Όσο για την προσπάθεια γελοιοποίησης των μέσων κατάκτησης των δικαιωμάτων με χάπενινγκ όπως το παραπάνω οφείλουμε να 'χουμε όλοι κατά νου πως οι διαδηλώσεις και οι πορείες δεν είναι τίποτα περισσότερο μα αποτέλεσμα της ανάγκης που προκύπτει στη ζωή μας όταν αυτή λαμβάνει χαρακτηριστικά που την καθιστούν αφόρητη και αβίωτη. Συνεπώς, με την ίδια λογική εξεγέρσεις θα συνεχίζουν να ξεσπούν, όσο κι αν μερικοί προσπαθούν να τις ευτελίσουν, όχι γιατί κάποιοι πομπώδεις άνθρωποι θα συνεχίζουν να παλεύουν κόντρα στον άνεμο αλλά γιατί το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα με τις αντιθέσεις, ανισότητες και κοινωνικές του τάξεις γεννά.
του Κωνσταντίνου Ζαγαρά. Δημοσιεύθηκε στην ΑΥΓΗ την 30.10.2007
Συνηθίζεται το τελευταίο διάστημα διάφορες διαφημίσεις μεγάλων καταστημάτων και πολυεθνικών να 'χουν σημείο αναφοράς έννοιες (όπως επανάσταση, αμφισβήτηση), εικόνες (υψωμένη γροθιά, συγκρούσεις με αστυνομία), πρόσωπα (Τσε, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Λένιν κ.ά.) και πρακτικές (διαδήλωση κ.λπ.) που έχουν συνδεθεί με συλλογικούς αγώνες και κατακτήσεις. Στον μεταμοντέρνο εξάλλου κόσμο που ζούμε, τα πάντα μπορούν να γίνουν θυσία και εμπόρευμα στο βωμό του κέρδους. Τόσο στη δεκαετία του '60 όσο και του '70 κάτι παρόμοιο θα ήταν αδιανόητο. Το '80 θα θεωρούνταν κάπως τραβηγμένο, ενώ στις αρχές του '90 θα έμοιαζε με καρφωμένο μαχαίρι στην καρδιά ετοιμοθάνατου. Πλέον, μολονότι θέλουμε να πιστεύουμε πως ο κόσμος επανέρχεται στα κινήματα, είναι αλήθεια πως η κάθε κοινωνία με τις ανάλογες κρατικές αρχές και λειτουργίες της επανακτεί πλήρως οτιδήποτε προκατείχε και το οποίο χάθηκε από τις σπίθες ρήξης του προηγούμενου αιώνα. Το χαμένο έδαφος κερδίζεται όλο και περισσότερο οδηγώντας προς έναν παγκόσμιο ολοκληρωτικό καπιταλισμό, με τεράστια οικολογική καταστροφή. Σύμβολα και αξίες κατασκευασμένα από τους ίδιους τους ανθρώπους, και όχι από την επιβολή των ΜΜΕ, καταβροχθίζονται απ' την αδηφαγία του τεχνοκρατισμού ή μετατρέπονται σε μιντιακού τύπου ακίνδυνες παραστάσεις προς τέρψη του ατόμου - τηλεθεατή. Εξάλλου, στη σύγχρονη πραγματικότητα η αντικατάσταση του "πολίτη" από τον "καταναλωτή" με ό,τι αυτό συνεπάγεται, τροφοδοτεί και αναπαράγει τις εκμεταλλευτικές κι εξουσιαστικές σχέσεις. Απ' την άλλη, οι μελοδραματισμοί των χαμένων οραμάτων, το ρομαντικό πνεύμα της εποχής και η μελαγχολία των ιδεολογιών που διαψεύστηκαν αντιπροσωπεύουν με τον δικό τους τρόπο γενεές που στρογγυλοκάθησαν στην πολιτική, οικονομική, πολιτιστική και επικοινωνιακή εξουσία του καιρού μας. Οι θολές αναμνήσεις του παρελθόντος επανέρχονται στην επικαιρότητα ως πρότυπα με μουσειακό χαρακτήρα σε μαζική απεύθυνση, όχι για να εμπνεύσουν ιδανικά και αξίες αλλά για να εξυπηρετήσουν συμφέροντα πάσης φύσεως.
Μέσα στο όλο κλίμα νοσταλγίας, ιδιοποίησης, σφετερισμού συμβόλων, ασέβειας και απαξίωσης καλούμαστε να επαναφέρουμε με όρους σύγχρονους των ημερών μας προτάγματα πεταμένα στα σκοτεινά υπόγεια της Ιστορίας που κάπου- κάπου ανακαλούνται στη μνήμη μας εκ μέρους της κυρίαρχης ιδεολογίας για λόγους κερδοσκοπικούς και ψευδοανοχής στη διαφορετικότητα. Η αλήθεια βεβαίως δεν μπορεί να βρίσκεται στην απάντηση της πρωταρχικότητας της εργατικής τάξης (νόμος = δίκιο του εργάτη), αλλά αντίθετα επιδίωξη μας πρέπει να αποτελεί η κοινωνική συμμαχία της εργατικής τάξης με ενδιάμεσα στρώματα και αγρότες στην κατεύθυνση συγκρότησης ενός συνασπισμού κοινωνικών δυνάμεων με σοσιαλιστική προοπτική. Προς αυτή την πορεία έχουμε τη δυνατότητα να βγούμε από ενδεχόμενα αδιέξοδα, επιλέγοντας έτσι τον αριστερό δρόμο εγκαταλείποντας δεξιά μας τη σταλινική και σοσιαλδημοκρατική κληρονομιά.
Όσο για την προσπάθεια γελοιοποίησης των μέσων κατάκτησης των δικαιωμάτων με χάπενινγκ όπως το παραπάνω οφείλουμε να 'χουμε όλοι κατά νου πως οι διαδηλώσεις και οι πορείες δεν είναι τίποτα περισσότερο μα αποτέλεσμα της ανάγκης που προκύπτει στη ζωή μας όταν αυτή λαμβάνει χαρακτηριστικά που την καθιστούν αφόρητη και αβίωτη. Συνεπώς, με την ίδια λογική εξεγέρσεις θα συνεχίζουν να ξεσπούν, όσο κι αν μερικοί προσπαθούν να τις ευτελίσουν, όχι γιατί κάποιοι πομπώδεις άνθρωποι θα συνεχίζουν να παλεύουν κόντρα στον άνεμο αλλά γιατί το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα με τις αντιθέσεις, ανισότητες και κοινωνικές του τάξεις γεννά.
του Κωνσταντίνου Ζαγαρά. Δημοσιεύθηκε στην ΑΥΓΗ την 30.10.2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου